Promotiebeurzen voor leraren vooral in trek bij hbo-docenten

Sinds 2011 kunnen bevoegde docenten uit het funderend onderwijs (po, so en vo) en beroepsonderwijs (mbo en hbo) een beurs aanvragen om promotieonderzoek te kunnen doen. Als de beurs wordt toegekend, dan ontvangt de onderwijsinstelling waar de docent werkzaam is een vergoeding om de docent te kunnen vervangen. De beurs maakt het dus mogelijk dat de docent wekelijks maximaal twee dagen die hij of zij normaliter voor de klas staat, besteedt aan zijn of haar promotieonderzoek. Deze Promotiebeurs voor leraren is vooral in trek bij hbo-docenten, blijkt uit onze evaluatie.

Verschillende beurzen mogelijk
Naast de Promotiebeurs voor leraren zijn er enkele andere beurzenprogramma’s voor docenten die naast hun baan in het onderwijs willen promoveren (Dudoc-Alfa en Dudoc-Bèta). Ook zijn er onderzoeksbeurzen voor gepromoveerde docenten die wetenschappelijk onderzoek willen doen (Postdoc-VO) en voor masterstudenten die willen promoveren én in het onderwijs willen werken (Promodoc). Deze vier beurzen kennen een wat smallere doelgroep dan de Promotiebeurs voor leraren en trekken voornamelijk docenten uit het voortgezet onderwijs. Ook qua aantal deelnemers gaat het bij deze beurzen om veel kleinere groepen: de vier beurzen zijn in totaal aan 77 personen toegekend.

Twee derde van de beurzen bij hbo
Van de bijna 1300 aanvragen voor een Promotiebeurs voor leraren is een kwart gehonoreerd: 345 laureaten zijn begonnen aan een promotietraject. Twee derde van deze promovendi werkt in het hbo. Ook het voortgezet onderwijs is goed vertegenwoordigd. Uit andere sectoren zijn minder aanvragen en dus ook minder toekenningen. Sinds 2014 zijn vrouwen in de meerderheid onder de laureaten.

Motivatie vooral eigen ontwikkeling
Docenten doen een promotieonderzoek vaak om zichzelf verder te ontwikkelen. Ze zijn doorgaans enthousiast over de combinatie van werken in het onderwijs en het uitvoeren van onderzoek, ondanks dat deze combinatie ervoor zorgt dat de werkdruk toeneemt. Docenten die de Promotiebeurs voor leraren hebben gekregen, doen vaak geen onderzoek dat direct met het onderwijs te maken heeft. Dat hoeft ook niet, want bij het aanvragen van deze promotiebeurs zijn docenten vrij om een onderwerp uit te kiezen. Bij de vier andere beurzen is het onderzoek vaak wel onderwijsgerelateerd.

Effect op onderwijskwaliteit?
Effecten op de onderwijskwaliteit van de school of opleiding laten zich (nog) moeilijk meten. Docenten en leidinggevenden verwachten doorgaans wel dat persoonlijke groei van de docent een positief effect heeft op het onderwijs. Enkele leidinggevenden zijn kritischer: ze menen dat het te bezien valt of er een effect is en of dat opweegt tegen de inspanningen die er, mede door de school, zijn verricht om de laureaat in staat te stellen een promotietraject te volgen.

Meer over de beurzen en de bevindingen uit ons evaluatieonderzoek kunt u vinden in onze rapportage op de projectpagina Evaluatie promotiebeurs voor leraren.