Maatregelen die administratieve lasten van burgers verminderen, zorgen er tegelijkertijd voor dat (mede)overheden flink kunnen besparen. Regioplan heeft in opdracht van het Ministerie van BZK voor twee gemeentelijke producten, het welstandsadvies en de bijstand, onderzocht wat deze mogelijke besparingen in de uitvoeringskosten zijn. Alleen al op twee onderdelen van de bijstand kan landelijk op jaarbasis ruim 10 miljoen euro worden bespaard. Opdrachtgever was het ministerie van BZK.

In opdracht van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft Regioplan een verkennend onderzoek gedaan naar de vermindering van de administratieve lasten die verbonden zijn aan informatieverplichtingen voor startende ondernemers in de zorg. Het rapport biedt voor verschillende typen zorgondernemers inzicht in de zorgspecifieke informatieverplichtingen waaraan moet worden voldaan. Daarbij wordt een indicatie gegeven van de administratieve en beleefde lasten die hieraan verbonden zijn. Ook komt aan bod op welke wijze startende zorgondernemers bij de kennisname hiervan worden gefaciliteerd en op welke wijze zij wensen te worden ondersteund.

Het onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de Regiegroep Regeldruk van de ministeries van EZ en Financiën, verschaft inzicht in de administratieve lasten voor bedrijven als gevolg van bezwaar, en de mogelijkheden om deze administratieve lasten te verminderen

In dit onderzoek is de potentiële reductie van de administratieve lasten van burgers in kaart gebracht als gevolg van de oplossingen voor de belangrijkste 10 knelpunten. Daarnaast is de bijdrage van deze oplossingen aan de beleefde lasten van de burgers aangegeven. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).

Het kabinet heeft in de periode tussen 1 maart 2007 en 1 januari 2009 een aantal maatregelen genomen om de administratieve lasten voor burgers te verminderen. Regioplan heeft de gevolgen van deze maatregelen voor elf burgerprofielen (zoals een vitale oudere, een meisje met een beperking of een doorsneegezin) doorgerekend. De resultaten van het onderzoek zijn rechtstreeks, niet in de vorm van een rapport, aan de opdrachtgever verstrekt. Opdrachtgever was het ministerie van BZK.

Voor de CAO-partijen in de woningcorporatiesector onderzocht Regioplan de voor- en nadelen van de automatische prijscompensatie. Aan de hand van een gestructureerde aanpak zijn de voor- en nadelen van de CAO-artikel op macro-, meso- en microniveau in kaart gebracht. Het rapport is niet openbaar.

Regioplan heeft voor Actal een proefmeting uitgevoerd met de zogenaamde reductiepotentieelmethode om na te gaan of overige nalevingskosten van bestaande wetgeving te meten zijn. Overige nalevingskosten zijn kosten voor bedrijven door inhoudelijke verplichtingen uit wetgeving, die de bedrijven zouden besparen als de wet met die verplichtingen zou worden ingetrokken. Onze proefmeting maakt duidelijk dat, na het doorvoeren van een aantal aanpassingen in de methodiek, het goed mogelijk is om deze kosten te meten en aannemelijke reductievoorstellen te formuleren. Parallel aan onze meting heeft ook EIM een proefmeting uitgevoerd. Zij hebben een andere meetmethodiek gebruikt. Op basis van de resultaten uit beide proefmetingen heeft Actal de regering een geadviseerd om te starten met het meten van overige nalevingskosten en hierop ook een reductievoorstel te formuleren.

Administratieve lasten (AL) zijn lasten (in geld of tijd) die gemaakt moeten worden om te voldoen aan de informatieverplichtingen die voortvloeien uit wet-en regelegeving. Burgers hebben daar mee te maken, bijvoorbeeld het invullen van de belastingaagifte of de APK-keuring. Sommige groepen hebben er meer dan anderen “last” van, met name uitkeringsgerechtigden, ouderen, zieken en gehandicapten en vrijwilligers. Uitbesteden van werkzaamheden, zoals het laten verzorgen van de belastingaangifte, levert 1 miljoen uur aan tijdwinst op. Het kost ons tezamen echter 300 miljoen euro. Eén op de drie Nederlanders besteedt AL uit.

Ondernemers in Nederland wachten enigszins gelaten de komst af van de definitieve code van de commissie Tabaksblat. Van koortsachtige voorbereidingen op de komst van de definitieve code is geen sprake; ondernemers kijken de kat uit de boom. Bovendien zijn de verwachtingen over het effect van de code laaggespannen. Ongeveer de helft van de ondernemers verwacht niet dat de code zal bijdragen aan het herstel van het publieke vertrouwen in ondernemingen. Dit alles blijkt uit onderzoek van Regioplan Beleidsonderzoek naar de invoering van een corporate governance code in Nederland. Slechts de helft van de ondervraagde ondernemingen, zowel beurs- als niet beursgenoteerd, pensioenfondsen en verzekeraars, verwacht dat de code zal bijdragen aan het herstel van vertrouwen van het publiek in ondernemingen. Dat is volgens een verrassende uitkomst. “De code is juist bedoeld om het vertrouwen in ondernemingen en het financiële verkeer te helpen herstellen. Blijkbaar is de boodschap van de maatschappij nog niet helemaal doorgedrongen. In het begin van het onderzoek viel het al snel op dat de ondernemingen die geen medewerking verleenden, aangaven te willen wachten op de definitieve code. Naar nu blijkt verwachten veel ondernemingen er ook niet veel van.’ Ook is het opmerkelijk dat een derde van de ondervraagde ondernemingen van menig is dat Nederland met deze code uit de pas loopt op internationale ontwikkelingen. ‘Dat is een forse perceptiekloof met de commissie die de conceptcode heeft opgesteld. Commissievoorzitter Morris Tabaksblat heeft meerdere malen gezegd dat voor de conceptcode erg goed is gekeken naar wat er op dit gebied in het buitenland is gedaan.’ Een meerderheid is het met elkaar eens dat de code niet bij wet moet worden geregeld. Het principe van ‘pas toe of leg uit’ heeft veruit de voorkeur. Zo’n 66 procent van de ondervaagden stelt geen voorbereidingen te zullen treffen totdat er wettelijke dwang wordt opgelegd. ‘Ondernemers verwachten in algemene zin al niet veel van de code, denken dat we uit de pas lopen en willen niet in hun concurrentiekracht beperkt worden door wettelijke verplichtingen. Van eventuele sancties op het niet-naleven van de code wil men dus ook niet horen.’

Hoe ontwikkelt zich de ervaren regeldruk in het po, vo en mbo? En welke rol spelen de maatregelen uit de Regeldrukagenda daarbij? Dat waren belangrijke vragen voor de evaluatie van de Regeldrukagenda. Uit onze evaluatie blijkt dat er in alle sectoren meer aandacht is voor de regeldruk. Een groot deel van de scholen neemt maatregelen om regeldruk die uit de eigen schoolorganisatie komt te verminderen. De Regeldrukagenda wordt mede genoemd als aanleiding voor die aandacht.

Dit onderzoek maakt deel uit van het door NRO gefinancierde en door de Erasmus Universiteit Rotterdam en de VU Amsterdam uitgevoerde project ‘Regulering, regeldruk en ruimte voor sturing in het onderwijs’.

Meer informatie?
Neem contact op met Kees of kijk bij ons project Meldpunt Regeldruk po.