Om te voorkomen dat delinquente jongeren in voorlopige hechtenis hun band met de samenleving verliezen, bestaan maatregelen zoals nachtdetentie. Daarbij verblijven zij ’s nachts n in het weekend in detentie en kunnen zij overdag naar school blijven gaan, of een andere vorm van dagbesteding volgen. Waarom vindt zo’n fraai instrument in de praktijk weinig weerklank?

In opdracht van de Raad voor Hoofdcommissarissen is een landelijke visie ontwikkeld met betrekking tot de inzet van politie op het gebied van schoolveiligheid. Het Regiokorps Rotterdam-Rijnmond is, naar aanleiding van deze visie, een implementatietraject gestart om te komen tot afspraken met VO-scholen over schoolveiligheid. Regioplan heeft, in samenwerking met het Regiokorps Rotterdam-Rijnmond, een checklist ontwikkeld die dient als hulpmiddel voor wijkteamchefs en scholen om gezamenlijk tot goede afspraken te komen over de veiligheid op scholen en de bijdrage van de politie daarbij. Met behulp van deze checklist heeft Regioplan geïnventariseerd welke wensen en behoeften aan politie-inzet medewerkers van VO-scholen hebben op het gebied van schoolveiligheid. Ook is aandacht besteed aan de activiteiten die scholen zelf ondernemen op dit gebied. Er is onderscheid gemaakt naar vier domeinen: het ruimtelijke domein, het institutionele domein, het sociale domein en het criminogene domein. Ongeveer acht op de tien scholen voeren actief beleid op het gebied van schoolveiligheid. Deze scholen houden onder andere een incidentenregistratie bij, beschikken over een schoolveiligheidsplan en er functioneert een zorgadviesteam. In het algemeen wordt er door scholen dus veel aandacht besteed aan activiteiten in het kader van schoolveiligheid. Toch blijkt ongeveer twintig procent van de scholen minder actief te zijn op dit gebied en bijvoorbeeld incidenten niet te registreren.

Fietsregistratietags maken fietsen elektronisch identificeerbaar. Dit bevordert de kwaliteit van de aangifte van fietsdiefstal en een goede diefstalregistratie, voorwaarden voor helingcontrole en handhaving. Veel nieuwe fietsen zijn in de fabriek al van een registratietag voorzien. De gemeente Amsterdam heeft een proef gehouden met fietsregistatietags voor gebruikte fietsen. Regioplan heeft de proef geëvalueerd, met aandacht voor de techniek, het witwasrisico en de effecten op de kwaliteit van de aangifte.

Fietsdiefstal vormt een ernstige belemmering voor fietsgebruik. Meer en betere fietsparkeervoorzieningen zijn een voorwaarde om deze problematiek aan te pakken. Maar voor een structureel beleid in deze is het daarnaast noodzakelijk systematisch aandacht te besteden aan de identificatie en registratie van fietsen, aan toezicht en handhaving en aan het terugbezorgen van gestolen fietsen. Regioplan heeft voor dat tweede spoor een kritische analyse gemaakt van lopende en gewenste acties, waarbij naar samenhang en fundamentele keuzes is gekeken.

Jeugdgroepen zorgen op straat voor overlast en criminaliteit. In Zowel Amsterdam-Noord als in De Pijp trok een aantal jongeren de aandacht vanwege overlast voor omwonenden. Regioplan is gevraagd in kaart te brengen wat zich heeft afgespeeld en op welke wijze de politie reageerde. Op basis van deze gegevens en die uit vergelijkbaar eerder onderzoek in andere delen van de stad zijn aanbevelingen gedaan om greep te krijgen op jeugdgroepen.

Ook kleine gemeenten hebben last van crimineel gedrag van jongeren. De problemen van deze gemeenten zijn in het perspectief van grote steden wellicht peanuts. Omdat kleine gemeenten echter over minder middelen beschikken om bijvoorbeeld jongerenoverlast tegen te gaan, mag deze problematiek niet worden onderschat. Het Ministerie van BZK ontwierp speciaal voor de kleine gemeenten een subsidie-regeling. Regioplan evalueerde de regeling. Een conclusie: ruim de helft van de gesubsidieerde projecten voorziet in een behoefte; na afloop van de BZK-subsidie worden zij voortgezet.

Jongeren die in aanraking komen met de politie kunnen, afhankelijk van het type delict, naar een van de Haltbureaus worden doorverwezen. Winkeldiefstal en vandalisme zijn voorbeelden van Haltwaardige feiten. Voor niet-Haltwaardige feiten kunnen jongeren soms ook naar Halt worden doorverwezen. Voorwaarde is dat de officier van justitie daarin toestemt. Regioplan heeft in opdracht van het Ministerie van Justitie een onderzoek uitgevoerd naar Halt-afdoeningen bij niet-Haltwaardige feiten. Achter de categorie niet-Haltwaardige feiten blijkt een scala van gebeurtenissen schuil te gaan. Vaak gaat het om voorvallen die onder de bevolking in het algemeen en onder jongeren in het bijzonder relatief veel voorkomen, zoals vechtpartijtjes op scholen, het bezit van messen of het stelen van fietsen. Daarnaast blijken ook zwaardere misdrijven door de Haltbureaus in behandeling te zijn genomen, zoals autodiefstal of (poging tot) inbraak.

In zeven Nederlandse gemeenten is gedurende twee jaar (1999 en 2000) intensief gewerkt aan een samenhangende aanpak voor de integratie van jongeren uit etnische minderheidsgroepen. Deze aanpak is gebaseerd op de nota CRIEM (Criminaliteitspreventie in Relatie tot de Integratie van Etnische Minderheden). Belangrijke elementen uit de CRIEM-nota zijn, naast de integrale aanpak, de regierol van de gemeente en een actieve betrokkenheid van de betreffende etnische minderheidsgroepen. De zeven pilots zijn geëvalueerd en gemonitord. Het onderzoek heeft een aantal producten opgeleverd die gebruikt kunnen worden door gemeenten die nu bezig zijn de CRIEM-aanpak te implementeren (met name de G17).