Regioplan Beleidsonderzoek heeft voor de gemeente Diemen een doelgroepanalyse uitgevoerd onder de bestaande en potentiële klantgroepen van het participatiebeleid.Het onderzoek bestond hoofdzakelijk uit een bestandsanalyse van bestanden van huidige klantgroepen en een enquête onder burgers die tot één of meer van de huidige klantgroepen van het participatiebeleid behoren.

Eind 2007 zijn drie Wageningse organisaties gestart met het project Aan de Slag. Dit project richt zich op de vluchtelingen die onder het generaal pardon vielen en heeft tot doel de participatie van deze groep aan de Nederlandse samenleving te vergroten. Het project liep in totaal twee jaar en is eind 2009 afgesloten.
In opdracht van VluchtelingenWerk Midden-Gelderland heeft Regioplan de voortgang van Aan de Slag gemonitord en de resultaten in beeld gebracht. Het onderzoek heeft laten zien dat voor een deel van deze doelgroep een intensieve begeleiding noodzakelijk is en dat de stap naar werk voor velen nog te groot is.

Om de participatie van allochtone vrouwen met een taalachterstand te bevorderen heeft de gemeente Rotterdam in het kader van de PaVEM-pilots intensieve inburgeringstrajecten aan deze doelgroep aangeboden. Uitgangspunt was het aanbieden van integrale trajecten, waarbij het leren van de Nederlandse taal wordt gecombineerd met empowerment, extra begeleiding, en bewegingsonderwijs en maatschappelijke stages. In de pilots zijn verschillende trajecten ingezet, zodat een vergelijking gemaakt kon worden tussen de effectiviteit van de verschillende trajecten. Uit het onderzoek blijkt dat een aanpak met extra begeleiding en empowerment betere kansen biedt op een succesvol inburgeringsexamen en blijvende participatie na afloop van het traject.

De publieksversie van het PaVEM-eindverslag vindt u hier.

In opdracht van de gemeente Meppel heeft Regioplan de haalbaarheid onderzocht van de zogenoemde Meppelpas, een kortingpas voor alle inwoners van Meppel met als doel de participatie te bevorderen. Hoewel de Meppelers wel geïnteresseerd zijn in een kortingpas, constateren we dat het draagvlak onder bedrijven en instellingen op het moment van het onderzoek niet voldoende aanwezig is om de Meppelpas te introduceren. Eén van de aanbevelingen is om als gemeente te onderzoeken of de bestaande initiatieven (je kan bijvoorbeeld met je bibliotheekpas korting krijgen voor de film) kunnen worden versterkt of uitgebreid. Meer beleidsopties zijn te lezen in het rapport.

Regioplan heeft in het najaar van 2008 in opdracht van en samen met twaalf gemeenten en de VNG de Participatieladder ontwikkeld. Hiermee kan de mate van participatie van burgers in beeld worden gebracht. In de maanden februari en maart hebben zes gemeenten een pilot gehouden met de Participatieladder. De uitkomsten van de pilots zijn positief zo blijkt uit het eindrapport van Regioplan.

In 2006 is de gemeente Capelle aan den IJssel voor de klantgroep langdurig werklozen het project Sociale Activering en Zorg (SAZ) gestart. SAZ is een intensieve aanpak op het snijvlak van activering en zorg en richt zich op het verhogen van de maatschappelijke participatie en het doorbreken of voorkomen van sociaal isolement. In 2008 heeft Regioplan een kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar de beleving van deelname aan het Capelse project SAZ. Het onderzoek van Regioplan maakt duidelijk dat de problematiek van de deelnemers en de manier waarop zij hiermee omgaan een serieuze belemmering vormen voor uitstroom naar werk. Met de begeleiding van SAZ is voor veel deelnemers meer rust gecreëerd en zijn tevens kleine stapjes gezet in hun perceptie en participatie. Terwijl voor bijna alle deelnemers geldt dat hun problemen door SAZ nog niet volledig zijn opgelost, hun belastbaarheid nog steeds laag is en de kans op terugval reëel blijft, zijn ze zeer tevreden over SAZ. Het rapport is nog niet openbaar.

Cliëntenparticipatie rondom de nieuwe Werkpleinen komt langzaam op
gang. Sociale diensten zien cliënten steeds meer als individuen die
zelf verantwoordelijkheid kunnen dragen. En: cliënten spelen een
steeds grotere rol in de bedrijfs- en beleidsvoering van de diensten.
Dit zijn enkele conclusies uit het onderzoek ‘Cliënt betrokken,
diensten tevreden’ dat Regioplan in samenwerking met de Landelijke
Cliëntenraad (LCR) bij sociale diensten heeft uitgevoerd.

Het is opvallend te noemen dat vooral op traditionele vlakken waarde
aan cliënteninbreng wordt toegedicht. Het draait om ontwikkeling en
evaluatie van beleid, maar niet om het bieden van managementinformatie.
Een ander opvallend punt is dat een stijgend aantal sociale diensten
vindt dat cliënten een eigen re-integratiebudget zouden moeten hebben.
Hen wordt een grotere eigen verantwoordelijkheid toegedicht dan
ettelijke jaren geleden. Veertig procent van de diensten vindt dit nu een goed
idee, tegen acht procent vijf jaar geleden.

Een ander opvallend aspect is dat bij cliëntenraden weinig navraag wordt
gedaan over het verminderen van de regeldruk, terwijl het juist de
cliënten zijn die direct te maken hebben met allerlei regeltjes.
Tenslotte is duidelijk geworden dat een toenemend aantal gemeenten
ketenbreed cliëntenparticipatie heeft georganiseerd of daarmee bezig is.
Volgens Jan Laurier van de LCR is het mooi dat er zich, in
vergelijking met een eerder onderzoek van Regioplan, een positieve
ontwikkeling aftekent. Ook juicht hij het toe dat zo’n dertig procent
van de gemeenten de plannen voor ketenbrede cliëntenparticipatie rond
heeft: ‘Maar het geeft te denken dat ongeveer zeventig procent van de
gemeenten daar nog niet mee is begonnen. Het is goed dat dit soort
onderzoek wordt gedaan!’.

Regioplan ontwikkelt in opdracht van en samen met twaalf gemeenten en de VNG een participatieladder. Hiermee kunnen gemeenten de mate van participatie van burgers in beeld brengen. De participatieladder onderscheidt zes participatieniveaus: geïsoleerd, informele sociale contacten, deelname aan georganiseerde activiteiten, onbetaald werk, betaald werk met en zonder ondersteuning. Gemeenten kunnen met de participatieladder de participatie-effecten van het participatiebeleid in de breedte volgen en ook de effecten van afzonderlijke instrumenten. Het maakt daarbij niet uit of het om re-integratie-, inburgerings- of educatie-instrumenten gaat. Hiermee kunnen gemeenten in het kader van het nieuwe participatiebudget een optimale mix van instrumenten vaststellen en tot een integrale aanpak komen.

In 2007 is het wetsontwerp Voorzieningen arbeid en zorg alleenstaande ouders (Vazalo) goedgekeurd door de Eerste Kamer. Het gedachtegoed van deze wet is dat er aanvullend instrumentarium nodig is om alleenstaande ouders te stimuleren (meer) te gaan werken. Het parlement en de regering spraken bij goedkeuring van de wet af dat er een experiment zou plaatsvinden waarmee de werking van de wet aan de praktijk kon worden getoetst, nog voordat de wet in werking zou treden. Vijftien gemeenten en de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Financiën zijn voor de zomer van 2007 gestart met de voorbereidingen op een dergelijk experiment. Uiteindelijk is het niet tot een experiment gekomen, omdat het kabinet naar aanleiding van een negatief advies van de Raad van State in september 2007 het experiment heeft afgelast. Regioplan heeft bij de vijftien betrokken gemeenten onderzoek verricht naar hun ervaringen met het opzetten van het experiment en de mogelijkheden om alleenstaande ouders in de bijstand te stimuleren (meer) te gaan werken.

Regioplan heeft in 2006 voor de tweede keer de VluchtelingenWerk integratiebarometer uitgevoerd. Centrale thema’s waren de inkomenspositie van vluchtelingen, de arbeidsmarktparticipatie en de sociale integratie. Ook is wederom de houding van de Nederlandse bevolking ten opzichte van vluchtelingen in kaart gebracht. De barometer laat zien dat vluchtelingen vooral op het gebied van werk en inkomen worden geconfronteerd met veel problemen. De sociale integratie verloopt daarentegen soepeler. In de barometer 2006 worden niet alleen de cijfers, maar vooral ook het verhaal achter de cijfers gepresenteerd. Wat betekent het om jarenlang met een minimaal inkomen te moeten rondkomen, met welke barrières worden vluchtelingen geconfronteerd bij het zoeken naar werk en hoe proberen vluchtelingen hun weg in Nederland te vinden en zich thuis te voelen, zijn onderwerpen die aan bod komen.