In de populatie van langdurige bijstandsontvangers komen naast blijvers ook stromers voor. In samenwerking met de Universiteit van Amsterdam (Prof. Dr. C. Schuyt) is onderzocht hoe verklaard kan worden dat sommige groepen wel in staat zijn na een langdurig verblijf in de bijstand de weg naar de arbeidsmarkt te vinden en andere niet. Geconcludeerd is dat de redenen hiervoor voor een belangrijk deel in de persoonlijke omstandigheden en kenmerken van betrokkenen liggen en dat deze bovendien tijdens het verblijf in de bijstand ontstaan. Deze conclusie onderstreept het belang van individuele en intensieve aandacht voor potentiële blijvers in een zo vroeg mogelijk stadium van hun bijstandsafhankelijkheid.

Werkloosheidsbestrijding onder klinkende namen als de Sluitende Aanpak, de Agenda voor de Toekomst, de ‘Wet SUWI’ en Hoogwaardig Handhaven herbergen een veelheid aan beleidsdoelen en instrumenten. De Raad voor Werk en Inkomen (RWI) vroeg Regioplan te onderzoeken in hoeverre deze impulsen vanuit de Europese Unie (EU) en het Rijk doorklinken in het gemeentelijk beleid ten aanzien van bijstandsgerechtigden. En: heeft dit beleid resultaat? De laatste vraag is urgent: de Wet Werk en Bijstand (WWB) kort gemeenten met een toenemend aantal bijstandscliënten op hun budget. Het onderzoek richtte zich op twaalf gemeenten: welke vormen van beleid ter voorkoming van langdurige bijstandsafhankelijkheid zijn aanwijsbaar en in hoeverre werpen deze inspanningen vrucht af? Belangrijke conclusie: gemeenten ontwikkelen tal van initiatieven om bijstandsafhankelijkheid te voorkomen, maar het zicht op resultaat van al deze inspanningen ontbreekt nagenoeg.

In dit onderzoek zijn de mogelijkheden geïnventariseerd voor de invoering van een verlofspaarregeling in de bloemen- en plantendetailhandel. Het onderzoek was erop gericht informatie op te leveren over eventuele behoeften van werknemers aan een verlofspaarregeling, de houding van werkgevers tegenover zo’n regeling en de kenmerken van een regeling die passend is voor de branche.

In mei 2000 is in het deelconvenant ‘Verzuimbegeleiding en reïntegratie primair en voortgezet onderwijs’ door de verschillende partners op de onderwijsarbeidsmarkt afgesproken dat het ziekteverzuim in drie jaar tijd met één procentpunt afgenomen moet zijn ten opzichte van 1999. Personeelsverzuim legt immers, in verband met de noodzaak tot vervanging, een grote financiële druk op de middelen die scholen, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het Vervangingsfonds tot hun beschikking hebben. Bovendien is bij een krappe arbeidsmarkt een zo optimaal mogelijke aanwending van het arbeidspotentieel van groot belang. Het Ministerie en het Vervangingsfonds willen daarom jaarlijks inzicht in het verzuim binnen het onderwijs. Daartoe worden jaarlijks een aantal kengetallen vastgesteld. Deze publicatie gaat in op de verzuimkengetallen over het jaar 2002. Behalve de landelijke cijfers worden er ook kengetallen gepresenteerd die zijn uitgesplitst naar verschillende achtergrondkenmerken van werknemers en scholen.

In opdracht van het Verbeterteam Woonbranche en IMKO Opleidingen heeft Regioplan onderzocht welke aspecten van het werken in de branche ‘wonen’ door medewerkers aantrekkelijk en minder aantrekkelijk worden gevonden. Het onderzoek bestond uit een schriftelijke enquête onder medewerkers in verschillende functiegroepen en groepsgesprekken met personeelsmanagers en leerlingen van beroepsopleidingen. Op basis van de bevindingen zijn aanbevelingen geformuleerd over de ontwikkeling van het personeelsbeleid van werkgevers in de branche, met het oog op beperking van de uitstroom van medewerkers en stimulering van de instroom van nieuwe medewerkers in dit deel van de arbeidsmarkt.

Regioplan heeft in juli 2003 voor het Ministerie van SZW een quick scan uitgevoerd, waarmee een beeld wordt geschetst van de markten voor arbo- en reïntegratiedienstverlening aan de hand van de thema’s omzet, eigendomsverhoudingen en samenwerkingsverbanden. Het rapport biedt voor de twintig grootste arbodiensten en de veertig grootste reïntegratiebedrijven de omzetcijfers van 2002 en voor een deel ook van eerdere jaren. Hierdoor ontstaat er een beeld van de omzetontwikkelingen op de beide markten. Verder is onderzocht in welke mate er eigendomsrelaties en/of structurele samenwerkingsverbanden bestaan tussen arbodiensten, reïntegratiebedrijven en verzekeraars, met daarbij speciale aandacht voor de positie van brancheloketten.

In 2001 is in de branche woningcorporaties een arboconvenant afgesloten. Dit convenant richt zich op het voorkomen van RSI en werkdruk en het bevorderen van re-integratie. De Branchebegeleidingscommissie heeft Regioplan gevraagd om onderzoek te doen naar kwantitatieve gegevens over ziekteverzuim en WAO instroom in de branche en naar re-integratiebevorderende strategieën. Hiervoor is onder alle woningcorporaties een schriftelijke enquete gehouden en zijn bij veertig corporaties aanvullend telefonische interviews gehouden. Ook is gesproken met arboartsen, een accountmanager en een branchemanager van de arbodienst waar de meeste corporaties zijn aangesloten.

Het rapport Arbo-informatiebehoeften van werknemers – en de wijze waarop deze effectief ingevuld kunnen worden – brengt de informatiewensen en communicatiestructuren aangaande arbeidsomstandigheden in kaart. Zowel de informatiebehoeften van werknemers als van leidinggevenden, arbocoördinatoren, personeelsfunctionarissen en OR-leden zijn hierbij geïnventariseerd. Op grond van het onderzoek is een eerste concept gemaakt voor een zelfhulptool voor arbocommunicatie. Dit model wordt begin 2005 verder uitontwikkeld door Regioplan.

Bijstandfraude is in Nederland behoorlijk teruggedrongen via onder meer vergelijking van gegevens van onder andere de belastingdienst met die van de sociale diensten. De zogenaamde witte fraude wordt zo efficiënt opgespoord. Echt zwart werk of andere vormen van moeilijk traceerbare fraude, ontsnappen echter aan deze methode. Regioplan heeft, onder meer in het buitenland, geïnventariseerd welke methoden kunnen worden aangewend om juist die zwarte bijstandfraude te lijf te gaan.

In het kader van de raamovereenkomst van VF/BGZ met de vier grootste arbodiensten in het onderwijs voert Regioplan jaarlijks een onderzoek uit naar de kwaliteit van de arbozorg in het primair en voortgezet onderwijs. Deze tweede meting in de reeks bestaat uit een grootschalige enquête onder directies en werknemers in het onderwijs en interviews met vertegenwoordigers van arbodiensten. Het onderzoek geeft inzicht in het gebruik het basiscontract, het oordeel over de dienstverlening, de verzuimbegeleiding, de periodieke evaluatie, de communicatie met de arbodienst en het gebruik van aanvullende diensten.