Via de structurele meting worden jaarlijks geanonimiseerde formatie- en personeelsgegevens verzameld van de scholen in het primair en voortgezet onderwijs die deelnemen aan het Scholenpanel. Op die manier wordt achtergrondinformatie verkregen voor aanvullend onderzoek onder het Scholenpanel.

In dit onderzoek gaan we na of er een relatie bestaat tussen problemen in de personeelsvoorziening en de kwaliteit van het onderwijs. Het ministerie van OCenW heeft Regioplan Beleidsonderzoek en Research voor Beleid gevraagd een exploratieve studie te verrichten. Regioplan is daarbij gevraagd zich te richten op het primair onderwijs en Research voor Beleid op het voortgezet onderwijs. Dit rapport doet verslag van de resultaten van het onderzoek.

Via de structurele meting worden jaarlijks geanonimiseerde formatie- en personeelsgegevens verzameld van de scholen in het primair en voortgezet onderwijs die deelnemen aan het Scholenpanel. Op die manier wordt achtergrondinformatie verkregen voor aanvullend onderzoek onder het Scholenpanel.

Het tekort aan hoger opgeleid personeel leidt steeds vaker tot kwalitatieve problemen op de arbeidsmarkt. Om initiatieven te stimuleren die gericht zijn op het oplossen van deze tekorten heeft de werkgroep Wegnemen Knelpunten Arbeid het project Scholingsimpuls ontwikkeld. Scholingsimpuls richt zich op werkenden met een startkwalificatie en enige jaren ervaring. Door deze groep op te scholen moet verticale mobiliteit op de arbeidsmarkt bevorderd worden. Regioplan onderzocht welke regionale knelpunten er waren, of er in die regio’s een opschoolbaar potentieel was en of er partijen waren die scholingstrajecten wilden organiseren en vormgeven.

Jaarlijks voert Regioplan de Arbeidsmarktbarometer Primair Onderwijs uit. Het betreft een grootschalig kwantitatief en kwalitatief onderzoek naar de beschikbaarheid van leraren voor reguliere vacatures, langdurige vervangingen en kortdurende afwezigheid. Deze rapportage is een verslag van twee vacaturemetingen die gedaan zijn in het najaar van 2000. Het verschil met voorgaande metingen is dat naast de arbeidsmarkt voor leraren dit keer ook is ingegaan op de werving van directeuren en de inzet van onderwijs- en klassenassistenten.

In 2001 is met de onderwijsbonden een akkoord gesloten over een CAO-verlenging voor het primair en voortgezet onderwijs en de bve-sector. Daarbij is overeengekomen een extra investering te doen van f 1,2 miljard in scholen en personeelsbeleid, met als doel het werken in het onderwijs aantrekkelijker te maken. Een van de elementen van het akkoord betreft het school- of instellingsbudget; het bedrag is verhoogd en is vrij besteedbaar. Bij het Ministerie van OC&W bestond er behoefte aan inzicht in onder andere de wijze waarop de budgetten worden ingezet, de doelmatigheid en de eventueel gewenste aanpassingen van de regelingen. In januari 2002 heeft Regioplan om die reden voor het tweede achtereenvolgende jaar een monitoronderzoek uitgevoerd.

Binnen het kader van de verdere deregulering en decentralisatie in de onderwijssector krijgt het personeelsbeleid de afgelopen jaren veel aandacht. Er wordt naar gestreefd de arbeidsmarktpositie van het onderwijs te versterken door het werken in het onderwijs aantrekkelijker te maken en door scholen en instellingen zich te laten ontwikkelen tot moderne arbeidsorganisaties. De toekenning van decentrale school- en instellingsbudgetten passen binnen deze ontwikkeling van het beleid. De ruimte voor scholen en instellingen om eigen beslissingen te nemen over de inzet van die budgetten is groot. Zij kunnen zelf prioriteiten stellen en maatregelen nemen die het best passen bij hun specifieke situatie. Het Ministerie van OCenW heeft bij de introductie van decentrale budgetten met de sociale partners afgesproken de besteding ervan te monitoren. De afgelopen jaren hebben zich verschillende ontwikkelingen voorgedaan in de inhoud van de regelingen, de hoogte van van de bud-getten en de doelstellingen die ermee worden nagestreefd. Daarom werd in opdracht van OCW, na eerdere metingen voor deze monitor in 2001 en 2002, nu een derde meting uitgevoerd. In deze rapportage vindt u de resultaten van die meting 2002-2003.

Scholen voor primair en voortgezet onderwijs en instellingen in de BVE-sector ontvangen decentrale school- en instellingsbudgetten die ze kunnen inzetten om hun organisatie te professionaliseren en zich te ontwikkelen tot moderne arbeidsorganisaties. De ruimte voor scholen en instellingen om eigen beslissingen te nemen over de inzet van die budgetten is groot. Zij kunnen zelf prioriteiten stellen en de budgetten naar eigen inzicht besteden. In de afgelopen jaren is de omvang van het decentrale schoolbudget toegenomen en hebben de sociale partners afspraken gemaakt over de bestedingsmogelijkheden ervan en de doelstellingen die met de besteding worden nagestreefd. Om de ontwikkelingen te volgen heeft het Ministerie van OCW met de sociale partners afgesproken om de besteding van het budget te monitoren. Regioplan Beleidsonderzoek heeft op verzoek van het Ministerie van OCW, net als in de drie voorgaande jaren, ook in 2004 een meting voor de monitor uitgevoerd. In deze rapportage vindt u daarvan de resultaten.

Voor scholen die kampen met moeilijk vervulbare vacatures is in 1999 een extra budget ter beschikking gesteld, de ‘Regeling aanvullende vergoeding in verband met arbeidsmarktknelpunten in het voortgezet onderwijs’, kortweg aangeduid met ‘frictieregeling’. In dit rapport wordt verslag gedaan van de derde en tevens laatste meting van het monitoronderzoek naar de inzet van deze aanvullende vergoeding. Tijdens deze meting is gebleken dat de respondenten veel positiever zijn over het effect van de aanvullende vergoeding dan bij voorgaande metingen.

Voor scholen in het voortgezet onderwijs die kampen met moeilijk vervulbare vacatures is in 1999 een extra budget ter beschikking gesteld, de ‘Regeling aanvullende vergoeding in verband met arbeidsmarktknelpunten in het voortgezet onderwijs’, kortweg aangeduid met frictieregeling. In dit rapport wordt verslag gedaan van de eerste meting van het monitoronderzoek naar de inzet van deze vergoeding. Met name het aantrekken van extra personeel blijkt een belangrijke bestemming voor de bijdrage. Dit is opmerkelijk omdat scholen die de bijdrage ontvangen juist moeite hebben met het aantrekken van extra personeel.