Om een beeld te krijgen van de vorderingen die er in de afgelopen planperiode zijn gemaakt met de bestrijding van onderwijsachterstanden en om verantwoording af te kunnen leggen over het gevoerde gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid (GOA-beleid), hebben de zeven Gelderse gemeenten (Montferland, Overbetuwe, Renkum, Rheden, Rijnwaarden, Westervoort en Zevenaar) een GOA-monitor uit laten voeren. In opdracht van deze gemeenten heeft Regioplan Beleidsonderzoek in de schooljaren tussen 2002-2003 en 2005-2006 in totaal vier metingen voor die monitor gehouden. In deze rapportage vindt u de resultaten van de eindmeting van 2005-2006.

Dit betreft een onderzoek onder 173 scholen en/of vestigingen voor voortgezet onderwijs naar onderwijstijd en lesuitval. De resultaten van het onderzoek laten zien dat nog lang niet alle scholen voor voortgezet onderwijs de wettelijk voorgeschreven minimale onderwijstijd weten te realiseren. Met name in de onderbouw wordt minder lesgegeven dan de norm voorschrijft, ondanks het feit dat de norm is aangepast naar 1040 uur.

Het Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid (GOA) is erop gericht de leerprestaties en schoolloopbanen van kinderen uit achterstandssituaties te verbeteren. In het Landelijk Beleidskader zijn daarom doelstellingen geformuleerd op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie, ondersteuning schoolloopbaan, voortijdig schoolverlaten en beheersing van de Nederlandse taal. Regioplan heeft voor de Gemeente Veenendaal gedurende de afgelopen GOA-planperiode (2002-2006) een monitor uitgevoerd. In deze monitor zijn er over de doelgroepen van het GOA-beleid gegevens verzameld bij kinderdagverblijven en peuterspeelzalen, scholen voor primair en voortgezet onderwijs, ROC’s en bij gemeentelijke instanties. Hierbij fungeerde het Landelijk Beleidskader als uitgangspunt. In 2005-2006 is een eindmeting uitgevoerd.

Het SBO wil een instrument ontwikkelen om in een vroeg stadium kwalitatieve ontwikkelingen in het lerarentekort op te sporen. Daarbij moet aandacht zijn voor meer dan alleen het tellen van vacatures. Voor de ontwikkeling van een dergelijk instrument is nodig dat duidelijk wordt hoe onderwijswerkgevers hun vraag naar onderwijspersoneel bepalen. Dat biedt immers meer zicht op een mogelijk kwalitatief tekort dat als het ware vooruitloopt op een kwantitatief tekort (dat zich direct vertaalt in niet te vervullen vacatures). Regioplan heeft hiervoor een kwalitatief onderzoek uitgevoerd.

Per 5 januari 2006 is de Regeling aanvullende subsidie praktijkgerichte leeromgeving 2006 ingegaan. De regeling is bedoeld voor vmbo-scholen (basis- en kaderberoepsgerichte leerweg en gemengde leerweg) en scholen voor praktijkonderwijs. De subsidie is bestemd voor aanpassing of vervangende nieuwbouw van de praktijkgerichte leeromgeving. Een deel van de vestigingen die volgens het ministerie van OCW in aanmerking kwamen voor de regeling heeft geen subsidie aangevraagd. Regioplan heeft in opdracht van het ministerie onderzocht waarom zij geen subsidie hebben aangevraagd.

Om segregatie in het onderwijs te bestrijden, heeft het kabinet in het coalitieakkoord het voornemen geformuleerd vanaf 2008 te gaan werken met vaste aanmeldmomenten voor het primair onderwijs, eventueel aangevuld met een loting. Regioplan Beleidsonderzoek heeft in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) een onderzoek uitgevoerd met als doel te peilen hoe er in het veld wordt gedacht over dit voornemen. Daarnaast is geïnventariseerd of er in het veld al ervaringen zijn opgedaan met vaste aanmeldmomenten, loting en andere instrumenten of initiatieven om segregatie in het onderwijs tegen te gaan.

In 2004 werkten er in het basisonderwijs ongeveer 4000 mensen als onderwijsassistent. Steeds meer jongeren die de mbo-opleiding tot onderwijsassistent afronden, kiezen er echter voor om na hun opleiding een vervolgstudie aan de pabo te gaan doen. Over de kansen van onderwijsassistenten op de arbeidsmarkt en over het niveau van de doorstromers naar de pabo is veel te doen geweest. Regioplan deed onderzoek naar de ervaringen van en met deze doorstromers. Op vijf pabo’s zijn gesprekken gevoerd met alle mogelijke betrokkenen. Daarnaast is een webenquête uitgezet waaraan de helft van alle pabo’s heeft meegedaan.

De arbeidsmarktbarometer is erop gericht om de actuele stand van zaken op de onderwijsarbeidsmarkt te bepalen. Het onderzoek wordt uitgevoerd binnen de sectoren po, vo en bve. In deze publicatie presenteren we de jaarcijfers van 2003-2004 voor management, leraren en ondersteunend personeel in de bve-sector. Binnen alle functiegroepen was het aantal onvervulde vacatures minder dan in het schooljaar 2002-2003. De druk op de onderwijsarbeidsmarkt leek af te nemen.

De afgelopen jaren was de onderwijsarbeidsmarkt in het primair onderwijs relatief ontspannen. De verwachting is echter dat de uitstroom van vergrijsd personeel en de aantrekkende conjunctuur de komende jaren leiden tot tekorten aan onderwijspersoneel. Om in te spelen op de ontwikkelingen zijn actuele en betrouwbare gegevens nodig. De Arbeidsmarktbarometer PO, die Regioplan in opdracht van het ministerie van OCW uitvoert, levert belangrijke informatie over het ontstaan en de vervulling van vacatures in de sector. Het rapport over de de vacatureontwikkelingen in het derde kwartaal van 2006 laat zien dat de vacaturecijfers voor leraren nog niet veel verschillen met die van voorgaande jaren. Wel zijn er duidelijke regionale verschillen en is de spanning op de arbeidsmarkt in de sterk stedelijke gebieden groter dan in de rest van het land.

In opdracht van het ministerie van OCW voert Regioplan ieder kwartaal een meting uit naar vacatures voor directiepersoneel, leraren en ondersteunend personeel in het primair onderwijs. In dit rapport worden de jaarcijfers van de vacatures in het schooljaar 2005-2006 gepresenteerd. Na een jarenlange daling van het aantal vacatures in het primair onderwijs, is het aantal vacatures in 2005-2006 en het jaar daarvoor gestabiliseerd. Dit geldt zowel voor directiepersoneel als voor leraren en ondersteunend personeel. Er is sinds 2004-2005 sprake van een relatief ontspannen arbeidsmarkt, maar als de conjunctuur verder aantrekt en de concurrentie om hoger opgeleid personeel toeneemt. zullen de tekorten volgens de prognoses weer toenemen.