Aandacht voor kwaliteitszorg in het onderwijs is de laatste jaren toegenomen. De Dienst Stedelijk Onder­wijs Rotterdam wilde een beeld hebben van de terreinen waarop deze kwaliteitszorg volgens de scholen betrekking moet hebben: het meten van leerresultaten, de vernieuwing van het onderwijs en de profes­sionaliteit van de schoolorganisatie. De resultaten van het onderzoek maken tevens duidelijk in hoeverre kwaliteitsverbetering incidenteel plaatsvindt danwel een cyclisch proces is.

Door het tekort aan leraren bestaat het gevaar dat de kwaliteit van het onderwijs wordt aangetast. In opdracht van de Inspectie van het Onderwijs is op basis van bestaande gegevens een aantal analyses verricht die meer licht kunnen werpen op de vraag of tekorten de kwaliteit van het onderwijs bedreigen. Uit deze analyses blijkt dat over het geheel genomen niet kan worden gezegd dat er een sterk en eenduidig verband bestaat tussen openstaande vacatures enerzijds en de kwaliteit (onder meer uitgedrukt in eindexamencijfers) anderzijds.

In dit onderzoek is onderzocht of er sprake is van lerarentrek van achterstandsscholen naar niet-achterstandsscholen binnen het basisonderwijs en voortgezet onderwijs in de vier grote steden. Reeds enige jaren bestaat de indruk dat leraren die op scholen werken met een hoge concentratie achterstandsleerlingen, vertrekken naar rustiger scholen in de buurt, bijvoorbeeld in omringde gemeenten. In vergelijking met een meting van drie jaar geleden blijkt dat de uitstroom op niet-achterstandsscholen groter is dan op achterstandsscholen.

In opdracht van het Ministerie van OCW heeft Regioplan in samenwerking met Research voor Beleid onder een beperkte groep scholen en instellingen een pilotonderzoek naar de aard en omvang van lesuitval uitgevoerd. Hoofddoelen waren het verzamelen van informatie over lesuitval en het testen van de werkwijze ter voorbereiding op een eventueel grootschaliger onderzoek.

Om de vernieuwing in het hoger beroepsonderwijs te versterken en in te bedden is in 1994 het Ver­nieuwingsfonds HBO in het leven geroepen. Eind 1999 is Regioplan begonnen met de evaluatie van het Vernieuwingsfonds. In het onderzoek wordt ingegaan op de effecten van het fonds op het veld en op succes- en faalfactoren van vernieuwingsprojecten.

Zieke kinderen die niet naar school kunnen, hebben kans forse achterstand op te lopen in hun schoolcarrière. In het verleden volgden zij, wanneer ze opgenomen waren in het ziekenhuis, onderwijs in een ziekenhuisschool. Ziekenhuisopnames duren echter korter dan vroeger en verpleging vindt voor een groter deel thuis plaats. Dit maakt het belang van een ononderbroken schoolloopbaan voor ernstig zieke leerlingen groter. Per 1 augustus 1999 is daarom een nieuwe wet (Wooz) van kracht geworden waarmee de verantwoordelijkheid voor het onderwijs aan een zieke leerling bij de school is gelegd, de ziekenhuisscholen zijn opgeheven en consulenten die ondersteuning bieden bij het onderwijs aan zieke leerlingen zijn geïntroduceerd. In opdracht van het Ministerie van OCW is nagegaan in hoeverre de zieke leerlingen nu op een adequate manier onderwijs krijgen aangeboden.

Het primair onderwijs kampt met een toenemend aantal moeilijk vervulbare directievacatures en een gering aandeel van vrouwen in managementfuncties. Het project Duobanen voor directiefuncties in het primair onderwijs heeft tot doel een oplossing te bieden voor het toenemend aantal directievacatures en bij te dragen aan de doorstroom van vrouwelijke leerkrachten naar directiefuncties. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft geconstateerd dat de aanmeldingen en belangstelling voor de regeling achterblijven bij de verwachting en heeft Regioplan opdracht gegeven onderzoek te doen naar de achtergronden daarvan. Gebleken is dat een duoformatie voor de meeste schoolbesturen geen serieuze optie is, maar voor een kleine groep (veelal grotere) besturen wel degelijk uitkomst kan bieden.

Een mogelijkheid om de spanning op de arbeidsmarkt voor leraren te verminderen, is het zittend personeel de mogelijkheid te bieden meer uren te gaan werken. Daarvoor zijn verschillende mogelijkheden. Het on­derzoek richt zich op de vraag op welke schaal van verschillende bestaande en nieuwe mogelijkheden ge­bruik wordt (zal worden) gemaakt.

Gemeenten moeten aan het eind van de planperiode 2002-2006 verantwoording af te leggen over de resultaten van het gevoerde gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid (GOA-beleid). Dit beleid is erop gericht de leerprestaties en schoolloopbanen te verbeteren van kinderen die vanuit hun sociaal-economische achtergrond ongelijke kansen hebben als het gaat om de toerusting voor participatie in de samenleving. Gemeenten moet het beleid op lokaal niveau vormgeven door een onderwijsachterstandenplan op te stellen en zorg te dragen voor een effectieve inzet van de middelen die hen door het Rijk zijn toebedeeld. Om de ontwikkelingen in kaart te brengen en verantwoording af te kunnen leggen over het gevoerde beleid heeft Regioplan Beleidsonderzoek in opdracht van de gemeente Leidschendam-Voorburg een monitor opgezet en uitgevoerd. Deze rapportage betreft de resultaten van de nulmeting.

Het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid (GOA-beleid) is erop gericht de leerprestaties en schoolloopbanen te verbeteren van kinderen die vanuit hun sociaal-economische achtergrond ongelijke kansen hebben als het gaat om de toerusting voor participatie in de samenleving. Gemeenten geven het GOA-beleid op lokaal niveau vorm door voor een periode van vier jaar een onderwijsachterstandenplan op te stellen en zorg te dragen voor een effectieve inzet van de middelen die hen door het Rijk zijn toebedeeld. Om de ontwikkelingen in kaart te brengen en verantwoording af te kunnen leggen over het gevoerde beleid heeft Regioplan Beleidsonderzoek in opdracht van de gemeente Veenendaal een monitor opgezet en uitgevoerd. Deze rapportage betreft de resultaten van de nulmeting.