Ik ben een all-round onderzoeker met kwalitatieve en kwantitatieve ervaring op het gebied van onderwijs- en arbeidsvraagstukken. In mijn rol als (beleids)onderzoeker zet ik graag mijn achtergrond en sensitiviteit in om verbinding te maken met mijn omgeving. In onderwijs- en diversiteitsvraagstukken ligt mijn passie. Binnen het datateam van Regioplan heb ik het afgelopen jaar met veel plezier gewerkt met nieuwe technieken als webscraping en tekstmining.

Vernieuwingsprocessen in het onderwijs vormen een terugkerend thema binnen mijn werk. Vanuit persoonlijke betrokkenheid ben ik daarnaast erg geïnteresseerd in de ondersteuning van leerlingen/jongeren waarmee het allemaal wat minder vanzelfsprekend gaat. Ik ondersteun opdrachtgevers en voer onderzoek uit. Dat onderzoek bestaat idealiter uit een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve methoden. Binnen Regioplan geld ik als een specialist in het gebruik van digitale vragenlijsten.

In de pilot Recht op Maatwerk worden leerlingen uitgedaagd om op hun eigen niveau de beste haalbare leerresultaten te bereiken. Dat kan door extra vakken te doen, vakken op een hoger niveau te volgen of door extra verdieping in de leerstof.

De VO-raad, OCW en het LAKS hebben het initiatief genomen voor deze pilot. Aan de pilot, die loopt tot eind 2019, nemen 30 scholen deel. Wij brengen de voorbereiding, de uitvoering en de opbrengsten van de pilot in beeld.

Meer informatie?
Klik hier voor meer informatie over de pilot. Meer weten over ex-ante evaluaties, procesmonitoren of effectevaluaties? Neem contact op met Kees.

Scholen lijken vaker personeel extern in te huren, ook leraren. Dat gebeurt dan via detacherings-, payroll- of uitzendbedrijven. In het mbo worden ook zzp’ers en freelancers ingezet. Onduidelijk is hoe vaak en wanneer scholen hiervoor kiezen. Wij zochten uit of hierover voldoende informatie te vinden is. We deden onder meer bestandsanalyses en onderzochten jaarverslagen met behulp van tekstmining. De bestaande bronnen bevatten interessante informatie, maar niet voldoende voor een precies inzicht in de omvang en de aard van de externe inhuur.

Meer informatie?
Neem contact op met Jos of lees het rapport.

In 2016 is vanuit het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid (NPRZ) het driejarig project BRIDGE van start gegaan. In het project worden jongeren van Rotterdam-Zuid geholpen om hun positie op de arbeidsmarkt te versterken. Via verschillende activiteiten voor loopbaanoriëntatie en – begeleiding (LOB), waaronder AanDeBak-garanties, worden jongeren gestimuleerd om te kiezen voor een opleiding in de sectoren techniek, haven en zorg.

In de periode 2017-2019 hebben we samen met prof. dr. Marinka Kuijpers onderzoek gedaan naar de inzet van LOB op de scholen voor po, vo en mbo in Rotterdam-Zuid, naar de uitvoeringspraktijk van LOB op de scholen en naar de ervaren opbrengsten. Zowel in het schooljaar 2017-2018 als 2018-2019 hebben we daarbij vragenlijsten afgenomen onder leerlingen en diverse (groeps-)gesprekken gehouden. In 2018-2019 hebben 20 schoollocaties meegewerkt en hebben we bijna 1200 vragenlijsten afgenomen onder leerlingen, 49 vragenlijsten onder schoolleiders en daarnaast 22 (groeps-)gesprekken gehouden met docenten, schoolleiding, ouders en leerlingen.

Op de scholen in Rotterdam-Zuid is inhoudelijk draagvlak voor LOB en wordt er gewerkt aan het versterken van competenties en keuzes van leerlingen. Het ontwikkelen van loopbaancompetenties stelt jongeren in staat om zelf sturing te geven aan hun keuzeproces en daarin de juiste overwegingen mee te nemen. Voor de doorontwikkeling van het programma is de dialoog tussen scholen en het NPRZ van belang over de richting (de uitgangspunten en doelen) en de ruimte (facilitering en ondersteuning) die nodig is om LOB te realiseren. Een mogelijke volgende stap in de mooie ambitie van het NPRZ: jongeren van Rotterdam-Zuid een goed toekomstperspectief bieden.

Het tekort aan leraren kan mogelijk worden tegengegaan door de zij-instroom vanuit andere beroepen te stimuleren. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelt om die reden al jaren subsidie beschikbaar om de zij-instroom in het leraarsberoep te faciliteren en te stimuleren. Wij brachten de verschillende trajecten en de kosten daarvan voor scholen/schoolbesturen in het po, vo en mbo in kaart.

In het primair onderwijs blijken zij- instromers minder vaak voor te komen dan in het voortgezet en het middelbaar onderwijs. Ook zijn de zij-instroomtrajecten kostbaarder in het po. De belangrijkste verklaring daarvoor ligt bij de kosten voor scholing en de dubbele bezetting die nodig is zolang de zij-instromer nog niet alleen voor de groep kan staan.

Meer informatie?
Bel Kees, klik hier voor een samenvatting, of lees het hele rapport.

Het leek haast afgesproken werk. Eerst was daar maandag de Onderwijsraad met een brandbrief over de lerarentekorten en vervolgens overhandigt de leerstoel Onderwijsarbeidsmarkt een bundel over werken in het onderwijs aan de minister. Een lijvig werk dat een goed overzicht geeft van het uitgevoerde onderzoek over de onderwijsarbeidsmarkt in de afgelopen jaren. En dat ook nog eens op de dag dat leraren in het Oosten van het land staken. Dat de brandbrief nodig was, kwam gister in het bijbehorende debat nog maar eens goed naar voren. Zowel aanwezigen in de zaal als de hoogleraren zelf noemden het lerarentekort de voornaamste uitdaging. Eentje waar niet alleen de lange termijn van belang is, maar ook ‘quick wins’ nodig zijn. Integraliteit binnen het onderwijs ziet men als noodzakelijk. Het niet opnemen van onderwijs als één van de sectoren in het topsectorbeleid wordt gezien als gemiste kans. Maar is dat wel zo? Is het niet nog veel sterker en is onderwijs niet het fundament van het topsectorenbeleid? Het fundament dat inzichtelijk gemaakt moet worden en waar investeringen noodzakelijk zijn?

In slaap gesust
Het is duidelijk dat er vele uitdagingen liggen om het werken in het onderwijs aantrekkelijk te houden en waar mogelijk te verbeteren. Als u in het onderwijs werkt, of er anderszins bij betrokken bent, heeft u wellicht al gevolgen van het lerarentekort ervaren. En anders herinneren de media u er wel aan. Ingrijpende maatregelen zijn dan ook dringend gewenst. Maar als de afgelopen decennia ons iets hebben geleerd, is het wel dat het lerarentekort een veelkoppig monster is. Sterk afhankelijk van regio, specifieke onderwijssectoren, vakken en conjunctuur. De bundel laat dat door zijn grote diversiteit nog eens zien.

En toch bekruipt mij een ongemakkelijk gevoel. De oproep van de Onderwijsraad is gericht aan de minister van OCW en daarmee de coalitie en Tweede Kamer. In 2007 was ook al duidelijk dat ingrijpen nodig was om tekorten tegen te gaan. De Commissie Rinnooy-Kan kwam met LeerKracht. En dat advies was er niet voor niets. Er was daarvoor immers al jaren sprake van een vijf voor twaalf situatie. Hebben politici al die tijd liggen slapen? En waar waren de besturen, de opleidingen, de bonden, de leraren en al die anderen die direct of indirect met het onderwijs te maken hebben?

Cultuuromslag
Ondanks de hitte buiten en gestaag oplopende temperatuur in de zaal, ontstaat er geen verhit debat. Wellicht zijn we in slaap gesust door de hitte, net zoals we ons eerder allemaal in slaap hebben laten sussen door de economische crisis en de krimp. De tekorten waren enige tijd minder concreet en we hebben het probleem voor ons uitgeschoven. Het vermogen van de scholen om onderwijs te blijven leveren heeft de problematiek bovendien afgedekt. Maar als de concurrentie toeneemt en je te lang op je reserves teert, raak je uitgeput. Dat is nu het geval. Een brandbrief van de Onderwijsraad is een belangrijk signaal. De oproep om meer integraliteit ondersteunen we. Quick wins zijn nodig, maar ook lange termijnoplossingen. Dit vraagt het gezamenlijk optrekken van de politiek, sociale partners én scholen. Niet alleen de bestuurders, maar ook schoolleiders leraren en ouders. Buiten gebaande paden treden en een cultuuromslag in het organiseren van het onderwijs is nodig om het monster van het lerarentekort het hoofd te bieden, zodat toekomstige generaties met een gerust hart kunnen slapen.

Meer informatie?
Regioplan voert onderzoek uit over werken in het onderwijs in het algemeen en de onderwijsarbeidsmarkt in het bijzonder. Thema’s als werk- en regeldruk, vacatures, stille reserve en zij-instroom komen met regelmaat terug. Ook aan de gister verschenen bundel hebben we bijgedragen met een artikel over inzet van flexibel personeel (Personeel Niet in Loondienst). Het achterliggende rapport kunt u hier downloaden.

Auteur: Jos Lubberman

Bijdragen aan beter beleid voor onderwijs en arbeidsmarkt, waar mogelijk met innovatieve methoden en technieken! Dat is al bijna 20 jaar mijn drijfveer. Vanuit verschillende onderzoeks- en adviesbureaus heb ik ervaring met monitoring, evaluatie, onderzoek, advies en begeleiding van verbetertrajecten. De rode draad is het lerarenbeleid, aanpak personeelstekorten, professionalisering, HR-beleid, governance en aanpak schoolverzuim. Daarin zoek ik graag de verbinding tussen thema’s om, u zo optimaal te ondersteunen bij uw beleidsvraag.

Amsterdam kampt met een groeiend lerarentekort. De gemeente ontving signalen dat de huidige schaarste op de Amsterdamse woningmarkt een belangrijke oorzaak is voor dit tekort en vroeg ons dit uit te zoeken. Door middel van een analyse op CBS-microdata, een survey onder leraren en studenten van de lerarenopleidingen en een bijeenkomst met leraren en bestuurders is inzicht verkregen in de overwegingen en mogelijkheden van leraren om in het Amsterdamse onderwijs aan de slag te gaan.

Meer informatie?
Neem contact op met Jos.