Welke uitdagingen kent de arbeidsmarkt van hbo-instellingen? In opdracht van Zestor, het arbeidsmarkt- en opleidingsfonds hbo, hebben we de arbeidsmarktmonitor voor hbo-personeel uitgevoerd.

Hierin hebben we vastgesteld dat er een sprake is van een dreigende kwalitatieve mismatch, op korte termijn zijn meer docenten nodig voor sectoren als Groen en Techniek, terwijl bij de Lerarenopleidingen mogelijk een overschot aan personeel ontstaat. Daarnaast is er sprake van een toenemende vergrijzing van het personeelsbestand. Zo is het aantal 55-plussers tussen 2010 en 2015 met maar liefst 25 procent gestegen. Naast het zo lang mogelijk inzetbaar houden van deze doelgroep (duurzame inzetbaarheid), moet de sector ook nagaan welke functies vrij gaan komen en hoe die te vervullen. Daarbij is het goed te beseffen dat deze groep doorgaans een grotere aanstellingsomvang heeft.

De vervangers van de vertrokken medewerkers werken vaker in deeltijd, waardoor er sprake is van een toename van het aantal deeltijdaanstellingen. Dit leidt tot een vraagstuk met meerdere kanten. Aan de ene kant is het kunnen werken in deeltijd een aantrekkelijke arbeidsvoorwaarde. Aan de andere kant vraagt de toename van deeltijdwerkers om extra inspanningen om de vacatures in te vullen: voor ieder vertrekkend personeelslid ontstaat meer dan één vacature. Wat bij deze vervangingsvraag ook een rol speelt, is het imago van de sector. Er is sprake van een verlaagde wervingskracht door een onjuist beeld van de sector. Potentiële werknemers twijfelen aan de werksfeer, de mate waarin het werk inhoudelijk interessant is en het salaris. Ook verwacht men dat een onderwijsbevoegdheid nodig is (wat niet het geval is). Wetende dat het personeel in het hbo doorgaans zeer tevreden is en in hoge mate de eigen werkgever aan anderen aan zou raden, klopt het imago van de sector niet met de praktijk. Dit belemmert de wervingskracht.

Uitdagingen die de sector zelf uit de arbeidsmarktmonitor haalt zijn de hoge werkdruk, de hoge uitstroom van startende docenten en het zoeken naar een balans tussen de reguliere formatie en flexibele inzet van personeel. Positief vinden zij de sterke groei van ondersteunend personeel, de hoge medewerkerstevredenheid, de mogelijkheid tot professionalisering en de uitwisseling van personeel met het bedrijfsleven.

Meer informatie?
Bekijk de projectpagina.

Per januari 2012 is het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet door scholen verplaatst van de gemeente naar de Inspectie van het Onderwijs. Onder deze naleving wordt verstaan dat schoolleiders jongeren die in vier weken tijd 16 uur of meer ongeoorloofd verzuimen, melden bij de overheid. Daarvoor is een verzuimregister ingericht bij DUO. Om dit te kunnen doen, houdt de onderwijsinstelling een sluitende aanwezigheidsregistratie bij. Eind 2014 is deze wetswijziging geëvalueerd en is een aantal versterkingsacties ondernomen.

Het ministerie van OCW heeft ons gevraagd te onderzoeken hoe het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet door scholen anno 2017 door de Inspectie is ingericht en wordt ervaren door de betrokken partijen. Het onderzoek staat onder begeleiding van vertegenwoordigers van het ministerie van OCW, de Inspectie van het Onderwijs en Ingrado en gaat in op de sectoren primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs.

Onlangs heeft een steekproef van onderwijsinstellingen en leerplichtorganisaties een uitnodiging voor de online enquête over dit onderwerp ontvangen.

Meer informatie?
Bekijk de projectpagina of neem contact op met Jos Lubberman.

In november 2016 heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen waarin gesteld wordt dat in 2022 een derde van de laaggeletterden bereikt moet worden. Om dit te realiseren, zullen de komende jaren grote stappen moeten worden gezet door gemeenten.

In opdracht van het ministerie van OCW en het Steunpunt basisvaardigheden begeleiden wij deze week twee interactieve bijeenkomsten met gemeenten over de toekomst van volwasseneneducatie. Hieruit moet duidelijk moet worden wat gemeenten nodig hebben om de doelstelling te kunnen realiseren. De uitkomsten van deze bijeenkomsten vormen, samen met onder meer de evaluatie van de per 2015 gewijzigde Wet Educatie Beroepsonderwijs die wij uitvoerden, input voor het nog door OCW op te stellen beleid ten aanzien van volwasseneneducatie.

Meer informatie?
Het rapport over de evaluatie van de Wet Educatie Beroepsonderwijs is inmiddels openbaar. U kunt het vinden op de projectpagina. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jos Lubberman.

In theorie is het opplussen van het aantal arbeidsuren mogelijk, de gemiddelde aanstellingsomvang laat immers voldoende ruimte voor uitbreiding. In de praktijk zal dat niet eenvoudig zijn, zeker gezien de huidige trend naar minder voltijdbanen in het basisonderwijs.

Bij sommige schoolvakken in het voortgezet onderwijs bestaat onduidelijkheid over welke leraren bevoegd zijn om hierin les te geven. Voor deze vakken kan sinds 2012 in de ‘Regeling conversietabel getuigschriften en vakken vo’ worden opgezocht met welke bevoegdheid (voor een bestaand vak)  of getuigschrift (van een bestaande lerarenopleiding) een leraar bevoegd is om in het betreffende vak les te geven.

Omdat het onderwijs zich ontwikkelt (denk aan hierbij het ontstaan van nieuwe vakken of aan de vernieuwing van de bovenbouw van het vmbo), moet de conversietabel regelmatig worden geactualiseerd. Voor de actualisering van de conversietabel in 2017 hebben wij voor alle kunstvakken en voor een aantal nieuwe vmbo-profielvakken onderzocht of, en zo ja op welke manier, deze vakken in de conversietabel opgenomen moesten worden. Hiervoor is intensief overlegd met deskundigen van vakverenigingen, beroepsgerichte platforms en lerarenopleidingen.

De VO-raad, OCW en het LAKS hebben het initiatief genomen tot de pilot Recht op Maatwerk. Er nemen 30 scholen deel aan de pilot die op 6 april 2017 is opgestart en die twee jaar duurt.

De pilot past binnen een programma waarin in het voortgezet onderwijs wordt gewerkt aan maatwerk dat recht doet aan verschillen en waarin leerlingen op hun eigen niveau worden uitgedaagd en zo goed mogelijke leerresultaten bereiken. Zij krijgen kansen voor vakken op een hoger niveau, extra vakken en extra verdieping.

In de pilot moet praktijkkennis worden opgedaan die bruikbaar is voor de brede ontwikkeling van het recht op maatwerk. Bovendien moet de pilot inzicht geven in de mogelijkheden tot juridische borging van het recht op maatwerk.

Wij begeleiden de pilotperiode met een evaluatieonderzoek. Daarin worden de voorbereiding, de uitvoering en de opbrengsten van de pilot langs verschillende wegen in beeld gebracht.

Meer informatie?
Neem een kijkje op de website van de VO-Raad of neem contact op met Kees van Bergen.