Gemeenten kunnen goed uit de voeten met de nieuwe bijstandswet, zo blijkt uit onderzoek dat Regioplan Beleidsonderzoek deed in opdracht van het Ministerie van SZW. De nieuwe bijstandswet (Wet werk en bijstand, WWB) maakt gemeenten niet alleen volledig verantwoordelijk voor hun bijstandsbudget, maar geeft ze bovendien meer beleidsvrijheid. Gemeenten waarderen dat. Naast de positieve geluiden kraken gemeenten ook een aantal kritische noten. Vooral de nieuwe verdeelsystematiek
voor het bijstandsbudget moet het ontgelden.

In opdracht van de Stichting van de Arbeid heeft Regioplan voor de derde maal onderzoek gedaan naar de arbeidsmarktpositie van 35-minners. Uit het onderzoek blijkt dat steeds meer werknemers die minder dan 35 procent arbeidsongeschikt zijn verklaard, aan het werk zijn. Volgens de laatste meting heeft 62 procent betaald werk, waarbij geldt dat het percentage werkenden toeneemt naarmate de claimafwijzing langer geleden is. Van de niet-werkende 35-minners heeft het overgrote deel een WW-uitkering.

In de gemeente Nijmegen is in het najaar van 2003 onenigheid ontstaan tussen gemeenteraad, wethouder en sociale dienst naar aanleiding van de resultaten van de aanbestedingsprocedure voor activeringstrajecten. Steen des aanstoots was dat een aanzienlijk deel van de lokale instellingen, waarmee al jaren naar tevredenheid werd gewerkt, als gevolg van deze procedure buiten de boot viel. ‘Kan dat niet anders?’, was de vraag vanuit de raad, en deze gaf Regioplan Beleidsonderzoek opdracht om de gang van zaken te evalueren. In dit artikel doen we daarvan verslag.

In het eerste kwartaal van 2005 is door Regioplan beleidsonderzoek in opdracht van de Raad voor Werk en Inkomen (RWI) en de Stichting Borea Keurmerk een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de tevredenheid van klanten en opdrachtgevers van re-integratiebedrijven. In dat onderzoek is de tevredenheid van deze groepen over de dienstverlening van re-integratiebedrijven gemeten.

Slimmer werken in het onderwijs betekent goed onderwijs voor leerlingen, terwijl duurzame opbrengsten voor de schoolorganisatie én het onderwijspersoneel worden gerealiseerd. Door ‘slimme’ vernieuwingen in het werkproces kan de efficiency toenemen, terwijl de werkdruk afneemt en het werkplezier van leraren stijgt.

Het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt (SBO) vroeg Regioplan om in een kwalitatief en explorerend onderzoek na te gaan welke vormen van slimmer werken er op dit moment zijn in het primair en voortgezet onderwijs. Het onderzoek heeft geresulteerd in een beschrijving van deze zoektocht, inclusief een schets van zeven geslaagde praktijkvoorbeelden.

Het is een bekend gegeven: als het gaat om de werkloosheid en arbeidsparticipatie steken nietwesterse allochtonen ongunstig af ten opzichte van het autochtone deel van de bevolking. Recent onderzoek belicht deze problematiek door het gemeentelijke reïntegratiebeleid te analyseren langs de etnische lijn en wat blijkt: etniciteit speelt nauwelijks een rol, niet in het beleid én niet in de uitvoering.

Het concept Niet Zonder Werk van Randstad is een vorm van work first die volledig gericht is op re-integratie. Regioplan evalueerde een pilot in Amsterdam Zuidoost waarin dit concept werd toegepast. Randstad sluit met de deelnemende bijstandscliënten een Re-integratie Werk Overeenkomst van een jaar. De deelnemers krijgen van Randstad een financiële vergoeding en stromen daarmee uit de uitkering. Met behulp van een zelf ontwikkeld analysemodel heeft Regioplan de succes- en faalfactoren van het project in kaart gebracht. De belangrijkste succesfactor bleek de werkgever-werknemerrelatie die de deelnemers met Randstad hebben.

Het Belgische stelstel van dienstencheques slaagt erin om een markt voor persoonlijke diensten te ontwikkelen, anders dan de Nederlandse witte-werkster-regeling. De kosten van de dienstencheque zijn echter erg hoog, terwijl nauwelijks sprake is van het witten van zwart werk of van doorstroming naar de reguliere arbeidsmarkt.

De gemeente Utrecht heeft in 2004 een aantal nieuwe vormen van loonkostensubsidies ingevoerd. Na twee jaar bleek echter dat het instrument veel minder werd ingezet dan van te voren was ingeschat. Regioplan heeft daarom de werking van de loonkostensubsidieregeling geëvalueerd.De oorzaken voor het dit tegenvallende gebruik bleken de conjunctuur, de complexiteit van de regeling, het feit dat re-integratiebedrijven vooral loonkostensubsidies inzetten voor kandidaten die aan de kwaliteitseisen van werkgevers voldoen, onvoldoende acquisitie van banen en de vrijblijvende toeleiding van kandidaten.De belangrijkste aanbeveling die wij doen is om een onderscheid te maken tussen twee varianten van loonkostensubsidies. De eerste voor kandidaten die (bijna) voldoen aan de eisen van de werkgevers (smeerolievariant) en de tweede voor kandidaten die nog niet volledig productief zijn en waarbij intensieve begeleiding en scholing na plaatsing ingezet moeten worden (ontwikkelingsvariant).