Eind jaren negentig heeft het Ministerie van OCW aan het Expertisecentrum Nederlands (EN) en het Freudenthal Instituut (FI) opdracht gegeven om de tussendoelen voor de onderbouw, voor respectievelijk het taal- en reken/wiskundeonderwijs te formuleren. De eerste leerlijnen met tussendoelen, ‘Tussendoelen beginnende geletterdheid, een leerlijn voor groep 1 tot en met 3’ en ‘Jonge kinderen leren rekenen; Tussendoelen Annex Leerlijnen, hele getallen onderbouw basisschool (TAL)’, zijn in 1999 gepubliceerd en vinden sindsdien de weg naar de basisscholen. In opdracht van de NWO-stuurgroep Beleidsgericht Onderzoek Primair Onderwijs (BOPO) heeft Regioplan, na TAL, nu ook een onderzoek uitgevoerd naar de implementatie van Tussendoelen beginnende geletterdheid.

In het regeerakkoord is vastgelegd dat een extra impuls noodzakelijk is om met name de invoering van de Tweede Fase en het VMBO in het voortgezet onderwijs beter te kunnen laten verlopen. In het ka­der daarvan krijgen scholen voor voortgezet onderwijs sinds vorig schooljaar (1999-2000) aanvullende middelen. Bijna twee derde van de beschikbare middelen is rechtstreeks voor de scholen bestemd (60 mil­joen op jaarbasis). Om na te gaan op welke wijze scholen dit extra budget inzetten is een ?quick scan? uit­gevoerd (onder bijna 150 VO-scholen)

De invoering van ICT is een belangrijke innovatie in het onderwijs. Onderwijspersoneel vervult daarbij een hoofdrol. Zij geven deze vernieuwing op school vorm. Twee hogescholen kennen sinds 1997 de status van experimentele, ICT-rijke lerarenopleiding. Ook andere opleidingen zijn inmiddels in meer of mindere mate ICT-rijk. De eerste afgestudeerden van deze opleidingen zijn inmiddels het onderwijs ingegaan. In dit onderzoek volgen we een panel van afgestudeerden aan deze opleidingen. We proberen hiermee inzicht te krijgen in de veranderingen die optreden bij studenten en scholen na de toetreding tot de beroepsgroep. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Inspectie van het Onderwijs en het Ministerie van OCenW. Volgend schooljaar zal waarschijnlijk een tweede meting plaatsvinden.

Bij de invoering van ICT in het onderwijs vervult het onderwijspersoneel een hoofdrol. Zij geven deze vernieuwing op school immers vorm. Van belang daarbij is hoe dit personeel is opgeleid. In 1997 hebben twee hogescholen de status van experimentele, ICT-rijke lerarenopleiding gekregen, maar ook andere lerarenopleidingen zijn min of meer ICT-rijk. In deze rapportage doen we verslag van een tweede meting onder een panel van ICT-rijk opgeleide leraren. Doel is inzicht te krijgen hoe het hen in de beroepspraktijk vergaat, gaan zij bijvoorbeeld een rol als trekker vervullen? Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Inspectie van het Onderwijs en het Ministerie van OCW.

In het schooljaar 2000-2001 heeft Regioplan in samenwerking met het Freudenthal Instituut een onderzoek uitgevoerd naar de implementeerbaarheid van de tussendoelen en leerlijnen in de dagelijkse onderwijspraktijk. Het onderzoek richtte zich op de beschrijving van de eerste leerlijn voor het reken-wiskundeonderwijs.

In het voorjaar van 2001 is voor de tweede maal de Monitor VMBO uitgevoerd; een integraal onderzoek naar de invoering van het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs. Een van de onderdelen van de monitor is een ‘veldscan’ onder directie en docenten van scholen voor VMBO, SVO en praktijkonderwijs. Regioplan heeft ruim 300 scholen benaderd om de stand van zaken vast te stellen rond de vernieuwing op schoolniveau.Het onderzoek heeft geresulteerd in een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen rond de zorgstructuur, de invoering van de leerwegen, deskundigheidsbevordering, voorlichting en de praktijk rond de zogenaamde pilots, impulsprojecten en leerwerktrajecten.

De invoering en implementatie van het vmbo wordt al enkele jaren gevolgd door het Ministerie van OCW. In het voorjaar van 2002 is voor de derde maal een brede veldscan gehouden onder de scholen die betrokken zijn bij de implementatie. Samen met de statusrapportages over de ontwikkeling in de regionale samenwerkingsverbanden vormt de veldscan de Monitor vmbo 2002, een integraal onderzoek naar de stand van zaken rond het vmbo. Aan het onderzoek is meegewerkt door een groot aantal directeuren en docenten van scholen voor vmbo, voor praktijkonderwijs en scholen uit het (voormalig) speciaal voortgezet onderwijs.

Onder een representatieve steekproef van scholen voor VMBO en svo wordt jaarlijks gepeild hoe de voorbereidingen voor de invoering van het VMBO vorderen. Op de VMBO-scholen moeten vier ‘leerwegen’ worden ingericht en voor de leerlingen die extra behoefte hebben aan zorg moet er leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs worden aangeboden. Er zijn twee quickscans uitgevoerd in 1999 en één uitvoerige veldscan in 2000. Er is onderzoek gedaan onder zowel directies (telefonisch) als leraren (schriftelijk).

In opdracht van het Ministerie van ez en het Ministerie van ocenw heeft Regioplan onderzoek gedaan naar de opbrengsten en ervaringen van de stichting Axis, die een verbeterde aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt voor bèta/technici nastreeft en tussen 1998 en 2002 ongeveer 80 projecten heeft gesubsidieerd. De nagestreefde input van bedrijven is gering gebleven en het grootste deel van de projecten concentreert zich op vernieuwing van technische opleidingen in het vmbo, mbo en hbo. De meeste projecten hebben (nog) geen significante vermindering van het tekort aan bèta/technici opgeleverd, wel is er een breed gedragen vernieuwing van technische beroepsopleidingen geïnitieerd.

In het gemeentelijk beleid van Rotterdam is ‘sociale competentie’ een van de hoofddoelstellingen van het achterstandsbeleid. Een onderdeel van sociale competentie is dat zowel leerkrachten als leerlingen getraind worden in sociale vaardigheden. De belangrijkste aanleiding om hier aandacht aan te besteden is het (probleem)gedrag van kinderen. In het rapport is onderzocht hoe het thema binnen Rotterdamse basisscholen wordt uitgewerkt en of er bij het onderwijzend personeel behoefte bestaat aan ondersteuning of begeleiding op het gebied van sociale competentie.