De arbeidsmarktbarometer is erop gericht om de actuele stand van zaken op de onderwijsarbeidsmarkt te bepalen. Het onderzoek wordt uitgevoerd binnen de sectoren po, vo en bve. In deze publicatie presenteren we de jaarcijfers van 2003-2004 voor management, leraren en ondersteunend personeel in de bve-sector. Binnen alle functiegroepen was het aantal onvervulde vacatures minder dan in het schooljaar 2002-2003. De druk op de onderwijsarbeidsmarkt leek af te nemen.

Jaarlijks houden bijna alle gemeenten geld over van het aan hen toegewezen Werkdeel van het WWB-budget. Regioplan onderzocht in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wat de oorzaken van deze onderbenutting zijn.Gesteld kan worden dat er niet één oorzaak is die voor alle onderzochte gemeenten de belangrijkste verklaring is voor het overschot. Uit het onderzoek zijn 5 belangrijke oorzaken naar voren gekomen die vaak in meer of mindere samenhang tegelijk spelen. Eén van de belangrijkste oorzaken is de snelle afbouw van oude vormen van gesubsidieerde arbeid (ID/WIW). Een andere veel genoemde reden is het overschot dat ontstaat door het verschil tussen het door het Rijk gehanteerde kasstelsel en het door de gemeenten gehanteerde baten-lastenstelsel. Terwijl voor de eerstgenoemde reden verondersteld mag worden dat deze in de toekomst een minder grote rol zal (gaan) spelen, kan voor de tweede reden worden gesteld dat deze structureel van aard is en dat daarmee een (beperkt) overschot inherent is aan het systeem.

In opdracht van het ministerie van OCW voert Regioplan ieder kwartaal een meting uit naar vacatures voor directiepersoneel, leraren en ondersteunend personeel in het primair onderwijs. In dit rapport worden de jaarcijfers van de vacatures in het schooljaar 2005-2006 gepresenteerd. Na een jarenlange daling van het aantal vacatures in het primair onderwijs, is het aantal vacatures in 2005-2006 en het jaar daarvoor gestabiliseerd. Dit geldt zowel voor directiepersoneel als voor leraren en ondersteunend personeel. Er is sinds 2004-2005 sprake van een relatief ontspannen arbeidsmarkt, maar als de conjunctuur verder aantrekt en de concurrentie om hoger opgeleid personeel toeneemt. zullen de tekorten volgens de prognoses weer toenemen.

In opdracht van het SBO heeft Regioplan onderdelen uit het deelconvenant arbo- en verzuimbeleid psychische belasting geëvalueerd. In dit rapport wordt verslag gedaan van de uitkomsten uit de deelonderzoeken naar het verzuimbeleid en de uitvoering van de reïntegratietrajecten in de BVE sector.

In opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft Regioplan onderzocht hoe onderwijspersoneel in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en de BVE-sector denkt over het werken in het onderwijs. Niet alleen docenten zijn benaderd, maar ook directiepersoneel en ondersteunend personeel. Naast het personeel dat al werkzaam is in het onderwijs zijn ook recente uitstromers en nieuwe instromers in het onderwijs benaderd. De resultaten van het onderzoek zijn onder andere gebruikt in de Nota Werken in het Onderwijs die het Ministerie van OCW in september 2005 heeft gepubliceerd.

In opdracht van het NMI en ICCO heeft Regioplan onderzoek gedaan naar de behoefte aan en de mogelijkheden voor arbeidsbemiddeling van Turkse, Ghanese en Surinaamse immigranten die vrijwillig willen terugkeren naar het land van herkomst. In de herkomstlanden is onderzocht wat de mogelijkheden voor arbeidsbemiddeling zijn. In Nederland is gesproken met potentiële retourmigranten over hun behoeften aan arbeidsbemiddeling. Daarnaast is in Europa gekeken naar initiatieven die reeds bestaan in dit kader. Het onderzoek heeft geleerd dat er kansrijke initiatieven op het gebied van transnationale arbeidsbemiddeling zijn. Initiatieven moeten zich vooral richten op hogeropgeleiden en zelfstandigen. Vanwege de beperkte omvang van beide groepen is samenwerking met reeds bestaande initiatieven in Europa gewenst.

In opdracht van het SBO heeft Regioplan onderdelen uit het deelconvenant arbo- en verzuimbeleid psychische belasting geëvalueerd. In deze rapportage zijn uitkomsten opgenomen van de deelonderzoeken naar het verzuimbeleid en de uitvoering van de reïntegratietrajecten in de HOO sector.

Oudere werknemers binnen bedrijven gemotiveerd en gezond laten functioneren is te bewerkstelligen door een mensgerichte stijl van leidinggeven, taakvariatie, arbeidstijdvermindering en inzicht in de taken in de laatste fase van hun werkzame leven. Dit blijkt uit onderzoek van Regioplan naar praktijkvoorbeelden van leeftijdsbewust personeelsbeleid in de sectoren Grafimedia en Onderwijs. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van SZW.

Bijna een op de vijf Nederlandse bedrijven zegt met illegalen te werken. Hierdoor overtreden zij de Wet arbeid vreemdelingen (WAV). Het ging in 2004 om ongeveer 65.000 tot 90.000 buitenlandse werknemers die zonder de noodzakelijke vergunning aan het werk waren. Zo’n veertig procent van deze illegale werknemers kwam uit Polen en de andere Oost-Europese landen die sinds anderhalf jaar lid zijn van de Europese Unie. Meestal ging het om dienstverbanden van kortere duur, zoals seizoensarbeid. In totaal werkten de illegale werknemers 45.000 tot 67.000 arbeidsjaren. Deze schattingen staan in het onderzoek ‘Naleving van de Wet arbeid vreemdelingen: een eerste onderzoek onder werkgevers’ van Regioplan. Het onderzoek is 20 januari door de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de heer Van Hoof, aan de Tweede Kamer aangeboden.

Van 1 oktober 2004 tot 1 oktober 2005 hebben zes gemeenten (Tilburg, Den Haag, Rotterdam, Groningen, Gouda en Samenwerkingsverband Alblasserwaard-Oost/Vijfheerenlanden) meegedaan aan een pilot om ervaring op te doen met de samenloop van inburgering en re-integratie voor het nieuwe inburgeringsstelsel. Het doel van de pilots was om binnen de huidige wettelijke kaders ervaring op te doen met het aanbieden van gecombineerde trajecten aan nieuw- en oudkomers conform de uitgangspunten van het nieuwe stelsel. Regioplan heeft de pilots geëvalueerd. Uit de evaluatie blijkt dat re-integratie en inburgering goed te combineren zijn en – mits goed ingevoerd door gemeenten – elkaar zelfs kunnen versterken.