Integratie van vluchtelingen op de arbeidsmarkt: wat werkt?

De integratie van vluchtelingen op de Nederlandse arbeidsmarkt gaat niet vanzelf. Er komt een steeds beter beeld van wat wel en niet bijdraagt aan een succesvolle integratie. In verschillende onderzoeken leveren ook wij onze bijdrage aan een beter begrip.

Moeizame intrede op de arbeidsmarkt

Van de asielzoekers die in 2014 een status kregen, heeft drieënhalf jaar na statusverlening een kwart betaald werk, voornamelijk in deeltijd en met een tijdelijk contract (CBS, 2019). Ook onderzoek onder eerdere cohorten vluchtelingen laat een beeld zien van een moeizame intrede op de arbeidsmarkt in de eerste jaren na vestiging en een achterstand die ook naarmate de duur van het verblijf toeneemt nooit helemaal wordt ingelopen.

Sinds de vluchtelingencrisis in 2015 is veel in beweging gezet om te voorkomen dat de nieuwe groep vluchtelingen langdurig aan de zijlijn blijft staan. Voor kansrijke asielzoekers zijn gedurende de procedure meer mogelijkheden gekomen om Nederlands te leren en te participeren, gemeenten zijn steeds actiever en gerichter vluchtelingen gaan ondersteunen richting werk en participatie en er zijn in de afgelopen jaren vele maatschappelijke initiatieven ontstaan die gericht zijn op het creëren van kansen voor vluchtelingen.

Succesvolle integratie

Er is steeds meer bekend over de belemmeringen waar vluchtelingen tegen aan lopen bij het vinden (en behouden) van werk en wat belangrijke elementen zijn voor succesvolle integratie op de arbeidsmarkt. Ervaringen opgedaan in binnen- en buitenland laten bijvoorbeeld zien dat de arbeidsintegratie van vluchtelingen gebaat is bij het vroegtijdig in kaart brengen van vaardigheden en mogelijkheden van vluchtelingen; het bieden van geïntegreerde trajecten waarbij taal gecombineerd wordt met het opdoen van werkervaring en beroepstraining; en een goede begeleiding gedurende de zoektocht naar werk en na plaatsing bij een werkgever. Bij al deze elementen is maatwerk hét sleutelwoord; de diversiteit aan behoeften en mogelijkheden binnen de groep vluchtelingen is erg groot, waardoor geen sprake kan zijn van een ‘one-size fits all’ aanpak.

Meer inzicht in ‘wat werkt voor wie?’

Een belangrijke stap is nu om deze algemene inzichten ten aanzien van werkzame elementen verder te verdiepen door inzicht te krijgen in: wat werkt nu voor wie, in welke omstandigheden en waarom? Wij doen op dit moment onderzoek naar het programma Een nieuw bestaan, een nieuwe baan van Instituut Gak en het project Werk en hoop voor nieuwkomers van de Goldschmeding Foundation. Met behulp van de ‘realistische-evaluatie-methode’ brengen we de impact van deze projecten in kaart en leveren we een bijdrage aan de onderbouwing van effectieve interventies.